دختر بچه ای که در بازی های خود کفش پاشنه بلند دیگران را می پوشد و یا پسر بچه ای که با در دست گرفتن کیف پدر علاقه دارد که نقش پدر را بازی کند، قطعاً در تلاش هستند تا با روشی مخصوص به ویژگی های شخصیتی والدین خود دست پیدا کنند و نقش پدر و مادر خود را اجرا کنند. نمونه دیگری از این نقش پذیری، خاله بازی یا مامان بازی است که به اعتقاد بسیاری از روانشناسان نه تنها نگران کننده نیست بلکه کودکان را برای پذیرفتن نقش ها در زندگی آینده شان آماده می کند.
فهرست مطالب
- این یک تمرین است
- پس از 20 ماهگی
- والدین الگوی اصلی فرزندان
- اصرار کودکان
- این شما هستید که تقلید می شوید
- شما در نقش بازیگر نه کارگردان
- فقط می خوام آمپول بزنم
- کلام آخر
این یک تمرین است
برخی از بازی هایی که کودکان انجام می دهند در دسته بازی های نمایشی و تقلیدی قرار می گیرد مانند خاله بازی. این بازی های گرایشی خلاف تصور بسیاری از والدین نه تنها مشکلی ندارد، بلکه می تواند نقش مهمی را در تکوین ساختار شخصیت کودکان ایفا کند. دختر بچه ای که به سراغ لوازم آرایشی مادر می رود یا پسری که به سراغ ابزار کار پدر می رود، شخصیت خود را نهادینه می کند. دختری که در بازی های خود از مادرش تقلید می کند، در حقیقت در حال تمرین نقش جنسیت خود با استفاده از نمادها و عناصر مادرانه است. این مورد دقیقاً در مورد پسرها زمانی که مشغول کارهای پدرانه هستند، رخ می دهد.
پس از 20 ماهگی
محدوده سنی برای گرایش کودکان به بازی های تقلیدی کاملاً نسبی است و طبق شرایط محیطی و رشدی کودک انجام می شود. معمولا بیشتر کودکان پس از 20 ماهگی برای بازی هایی که کنش دارد آماده هستند. اگر کودکی زودتر از 20 ماهگی به بازی های تقلیدی گرایش نشان دهد، در حقیقت این توانایی را دارد که بسیار زودتر از زمان مشخص شده قواعد محیط پیرامونی خود را درک کنند. این گرایش نه تنها برای والدین جای نگرانی ندارد، بلکه توانایی و امتیاز ویژه ای برای کودکان به همراه دارد.
والدین الگوی اصلی فرزندان
والدین به یاد داشته باشید که تقلید جز انکار ناپذیر مراحل رشد کودک است. زمانی که کودک یک رفتار را تقلید می کند به این منظور است که این رفتار برای او بسیار ارزشمند است و آن را باور کرده است. بنابراین اگر والدین در این رفتار تقلیدی، اشتباهی را از کودک خود دیدند باید به رفتار خودشان باز گردند و بررسی کنند که کدام رفتار و عمل نادرستی را انجام دادند. مثلا اگر پسر بچه 2 ساله شما سیگار کشیدن را تمرین می کند، جای نگرانی است که او دارد از رفتار پدر خود تقلید می کند.
اصرار کودکان
زمانی باید در مورد بازی های تقلیدی احساس نگرانی کنیم که کودک بیش از حد به انجام آن ها اصرار دارد. زمانی ک کودک شما بدون در نظر گرفتن هیچ مرزی به صورت یکنواخت به تکرار یک بازی گرایش دارد، مثلا قرار گرفتن در نقش پدر را واجب تر از خواب و غذا می داند، باید نسبت به رفتار او حساس شد و علت را بررسی کرد. در کل بچه ای که کارهای مختلف دیگری را انجام می دهد و در مقابل، هم بازی های تقلیدی را دنبال می کند، در حقیقت روند طبیعی رشد خود را دنبال می کند و جای نگرانی نیست.
این شما هستید که تقلید می شوید
بازی های تقلیدی فرصتی برای نمایش رفتارهای درونی کودکان است. دقیقاً بر خلاف باورهای، ما قصد این است که از طریق بازی کردن با کودکان چیزی را به صورت مستقیم به آن ها آموزش دهیم. بازی های تقلیدی فرصتی است تا بتوانیم نقاط ضعف کودکانمان را بشناسیم. مثلا اگر کودکی هنگام بازی با عروسک خود پرخاش می کند یا در تلاش است تا فقط حرف خود را به کرسی بنشاند، پدر و مادر باید به این مسئله توجه بیشتری داشته باشند و سعی کنند با استفاده از یک نمایش یا قصه یا از طریق برخورد با او، این مورد را به او تذکر دهند و کمک کنند تا کودک رفتارش را اصلاح کند.
شما در نقش بازیگر نه کارگردان
برخی از والدین گمان می کنند که نحوه رشد را باید به کودک خود آموزش دهند، در پی همین باور اشتباه آن ها با خرید اسباب بازی های فکری متفاوت می خواهند کودک خود را نسبت به دیگر کودکان متفاوت کنند، اما این تلاش کاملاً بی نتیجه است. بازی کردن قسمتی از مراحل رشد کودک را تشکیل می دهد و نقش والدین در این زمینه فقط همراهی است نه کارگردانی! این روند در بازی های آموزشی تا 6 سالگی ادامه می یابد. بنابراین سعی کنید دخالت موثر در ماجرا داشته باشید.
فقط می خوام آمپول بزنم
یکی از بازی های تقلیدی که کودکان تمایل زیادی به انجام آن دارند، دکتر بازی است. آن ها در جریان این بازی می خواهند همدیگر را معاینه کنند و به یکدیگر آمپول بزنند. در جریان این بازی دور از انتظار نیست که پآن ها اندام بدن یکدیگر را ببینند، دقیقا در همین قسمت است که کودکان با برخورد جدی والدین مواجه می شوند، اما والدین باید به این نکته توجه داشته باشند که این رفتار با غرض انجام نمی شود. این بازی صرفا از یک کنجکاوی کودکانه نشات می گیرد. پس راه مقابله با آن سرزنش و دعوا نیست و باید در فضایی خارج از بازی راجع به قسمت های خصوصی بدن کودک با او صحبت شود. البته بهتر است به هنگام انجام این بازی از دور مراقب رفتار او باشید تا در صورتی که لازم بود به صورت غیر مستقیم و با یک بهانه مثل تماشای تلویزیون و یا خوردن خوراکی او را از این کار منع کنید.
کلام آخر
به صورت کلی گرایش کودکان به تقلید از رفتار پدر و مادر کاملا طبیعی است و کودک با انجام این کار می خواهد تشابه جنسیتی خود را با پدر و مادرش به تصویر بکشد. اما این تقلید زمانی جای نگرانی دارد که فرزند پسر تمایل زیادی به استفاده از لوازم آرایشی مادر از خود نشان می دهد و یا اینکه دختر تمایل زیادی به کارهای مردانه نشان می دهد. در چنین شرایطی باید نسبت به روند طبیعی رشد کودک شک کرد و علت آن را بررسی کرد.