به هر نوع فعالیت ذهنی هدف دار که به صورت فردی یا گروهی انجام می شود بازی فکری می گویند. بازی فکری می تواند تاثیرات مثبت قابل قبولی را در ذهن، روحیه، شخصیت و زندگی هر انسانی، بدون در نظر گرفتن عواملی مانند سن، جنس، نژاد و وضعیت جسمانی اش ایجاد کند و باعث تمرکز در فرد گردد.
کودکان از طریق بازی میتوانند بسیاری از تمایلات خود از جمله اجتماعی بودن یا منزوی بودن، احساس شادی یا افسردگی و… را نشان دهند. علاوه بر این به رشد اجتماعی و فردی آن ها کمک کرده و موجب می شود تا با کار گروهی آشنا شوند و مشارکت و مشورت کردن را هم یاد بگیرند. با ما در بازیزا همراه باشید تا در مورد بهترین بازی های فکری صحبت کنیم.
فهرست مطالب
- درباره بازی های فکری
- تاثیرات بازی های فکری روی کودکان
- بازی فکری برای چه رده سنی مناسب است؟
- انواع بازی های فکری
- بازی های فکری بهترین جایگزین بازی های کامپیوتری
- بازی های فکری ایرانی مناسب جوانان و بزرگسالان
- بازی های فکری خارجی مناسب نوجوانان و بزرگسالان
- جمع بندی
- سوالات متداول
درباره بازی های فکری
بازی های فکری در عین لذت و شادابی موجب به چالش کشیده شدن توان فکری، تمرکزی، IQ و EQ فرد می شوند و به مرور باعث پیشرفت فرد در این توانایی ها می شوند. بازی های فکری هر کدام به نسبت دسته بندی و نوع خود بر یک یا چند بخش از قدرت ها و توانایی های مغز و ذهن ما تاثیر گذار هستند. به طور مثال بازی های استراتژیک قدرت تحلیل و محاسبات، قدرت پیش بینی و حس ششم، قدرت ریسک پذیری و … را درگیر کرد و در صورت استمرار آن باعث تقویت این بخش ها در مغز و ذهن می شوند.
تاثیرات بازی های فکری روی کودکان
بازی های فکری سبب می شوند تا کودک در زمان بازی برای رسیدن به نتیجه از قوه خلاقیت و تخیل خود استفاده کند و علاوه بر آن موجب رشد و تقویت آن نیز خواهد شد. تا قبل از 5 سالگی تقویت ذهن کودکان دارای اهمیت بسیار زیادی می باشد و کارشناسان زیادی عقیده دارند، که مهارتهای ذهنی افراد تا 5 سالگی صورت می گیرد. این دوره بهترین زمان است تا ذهن کودک تقویت شود و با انجام فعالیت های لذت بخش و ساده کمک فراوانی به تقویت هوش کودک، افزایش دقت و مهارت، رشد مهارت های جسمی و ذهنی کودک نمود.
در ادامه درباره تاثیرات بازی فکری خواهیم گفت:
اهمیت بازی فکری بر رشد ذهنی
انجام بازی فکری در هر سنی مزیت های خاص خود را دارد. در بزرگسالان می تواند موجب افزایش قدرت خلاقیت و حتی زمینه ساز اختراعات و اکتشافات مهم باشد. در کودکان هم فوایدی مثل؛ ایجاد هماهنگی بین دست و چشم، آموزش ماندگار و عمیق مفاهیم درسی به دانش آموزان، لذت بخش کردن آموزش برای کودکان و افزایش میزان خلاقیت و قدرت تخیل را به همراه می آورد. انجام بازی های فکری ساختنی موجب می شود تا کودک هر چیزی را که در دنیای خیالی خود می بینند به آسانی تبدیل به واقعیت کند، به همین جهت انجام بازی فکری برای کودکان با افزایش خلاقیتشان همراه خواهد بود.
فواید بازی فکری روی رشد اجتماعی
کودک زمانی که مشغول انجام بازی فکری با همسالان خود می شود، می تواند در آینده با اعتماد به نفس و بهتر در اجتماع وارد شود. این تعامل از گوشه گیری جلوگیری می کند و به عنوان فواید بازی فکری محسوب می شود.
مهارت حل مسئله
بهترین روش برای آموختن مهارت های حل مسئله، (مثل: چگونه از نقطه A به نقطه B برسید؟) بیان آن در قالب بازی است.
توانایی تطبیق
برای کودکان نوپا، بازی های فکری راهی سرگرم کننده برای یادگیری رنگ ها و اشکال و تطبیق آن ها است. اگر بازی فکری را برای کودکان زیر 5 سال تهیه می کنید، مراقب باشید که تکه های خیلی کوچک نداشته باشد. وجود این تکه ها باعث می شود کودک در معرض خطر بلعیدن قرار بگیرد.
مهارت ارتباط
فرقی نمی کند فرزند شما 3 ساله یا 13 ساله باشد، مهم بودن در کنار خانواده است. بازی های فکری مثل چیستان ها روشی مناسب برای جمع شدن اعضای خانواده در کنار هم و دورشدن از صفحه های نمایش تلویزیون، لپ تاپ و گوشی است و کمک می کند تا ارتباط و تعامل میان اعضای خانواده بیشتر شود.
مهارت خواندن و نوشتن
بازی فکری یک روش عالی برای کودکانی است که در حال یادگیری خواندن و نوشتن هستند. بعضی بازی ها با معماهایی همچون ساخت کلمات و اسامی به تقویت این مهارت کمک می کنند.
هماهنگی دست و چشم
این مهارت برای بچه های کوچک تر خیلی مهم است. بازی های تعاملی مانند انواع بازی فکری و بازی ساختنی که در آن باید چیزی را بسازید یا اجسام را در مسیرهای خاص جا به جا کنید بسیار به افزایش این مهارت کمک می کند.
بازی فکری برای چه رده سنی مناسب است؟
بازی فکری نوعی معما است که برای حل آن معمولاً به تفکر غیر متعارفی نیاز است و از کودکی به ما معرفی می شود. معلمان معمولاً به عنوان فعالیتهای سرگرمکننده در مدرسه، برنامهها و بازیهای فکری را برگذارمی کنند تا به کودکان کمک کنند که در کنار یک تجربه سرگرم کننده، ذهن خود را تقویتکنند. اما بازیهای فکری فقط برای کودکان لذتبخش نیست، بلکه بزرگسالان نیز از آن لذت میبرند و برای آنان نیز مفید است. بنابراین به هر شخصی از کودکی تا نوجوانی و بزرگسالی توصیه می شود که از این پرورش دهندههای ذهن استفادهکنند.
تاثیرات خانوادگی و روانی بازی های فکری
انجام بازی فکری در کودکان می تواند به تقویت اعتماد به نفس و خودباوری آنها کمک کرده و سبب افزایش میزان همبستگی و تعاملات مثبت خانوادگی آن ها شود. در نهایت در سنین بالاتر خطر ابتلا به بیماریهایی همچون آلزایمر را نیز بسیار کاهش می دهد و به عنوان یک راهکار عالی در خصوص کاهش استرس و نگرانی های روزمره خواهد بود.
مطالعات متعددی انجام شده که نشان می دهد بازی های فکری بر سیستم مغزی تاثیرات مستقیمی دارند و منجر به کاهش استرس می گردند و کمک زیادی به تعادل روانی افراد می نمایند و در نهایت موجب آرامش خواهند شد. برخی حتی فکر می کنند که انجام این نمونه بازی ها می توانند موجب شوند تا افکار آزاردهنده از آن ها دور شود.
انواع بازی های فکری
بازی فکری همان گونه که از نامش مشخص است، براساس فکر و تمرکز انسان انجام می گیرد و از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
بازی های فکری ساختنی و پازلی (Puzzle Games)
بازی های پازلی ابتکار و دانش کودک یا بزرگسال را مورد سنجش قرار می دهند. به عبارت دیگر قطعات با یک روش منطقی کنار هم قرار می گیرند تا راه حل صحیح پازل به دست آید. برخی از انواع پازل ها؛ پازل های مسطح، پازل های 3 بعدی و روبیک ها هستند.
شاید فکر کنید، بازیهای ساختنی و پازلی مختص کودکان است، اما چنین چیزی به هیچ وجه صحیح نیست. زیرا بازی کردن آن هم از نوع فکری، برای همه افراد در گروه های سنی مختلف مفید است. بازیهای ساختنی هم مثل؛ ساخت پازلها، مدلها، لگوها و… هم همین گونه هستند.
مزایای بازی های ساختنی و پازلی
- افزایش دقت
- افزایش اعتماد به نفس
- بالا رفتن روحیه
- تقویت استدلال دیداری
بازی های فکری صفحه ای یا رومیزی (Board Games)
بازی های رومیزی یا تخته ای بازی هایی هستند که روی یک سطح از جنس پارچه، کاغذ و یا تخته است، انجام می شود. بازی شطرنج، منچ، دبرنا و … از جمله این بازی ها هستند.
مزایای بازی های رومیزی
- ایجاد نشاط و شادی
- تقویت مهارت های شناختی
- جلوگیری از مشکلاتی مانند آلزایمر
- تنظیم فشار خون و ایجاد آرامش
- کاهش تنش و استرس
بازی های فکری کاغذی و نوشتاری (Paper and Pencil Games)
این بازی ها شامل انواع جدول کلمات، سودوکو و حتی بازی هایی مانند اسم فامیل می شوند.
مزایای بازی های کاغذی
- تمرین برقراری ارتباط موثر
- یادگیری و تمرین حل مسئله
- افزایش ضریب هوشی
- تقویت قوه تحلیل و استدلال
بازی های کارتی (Card Games)
این بازی ها با کمک یک سری کارت انجام می شود، که از جمله بازی های کارتی می توان به اونو، استوژیت، دکتر اکتشاف، تیزبین اشاره کرد.
مزایای بازی های کارتی
- افزایش صمیمیت و ارتباط بین افراد
- امکان بازی برای همه گروه های سنی و افراد با توانایی های متفاوت
- تقویت حافظه
بازی های فکری بهترین جایگزین بازی های کامپیوتری
این نکته را در نظر داشته باشید که انجام بازی فکری به عنوان یکی از بهترین جایگزین ها برای بازی های کامپیوتری می باشد؛ متاسفانه در دنیای امروزه با توجه به بیشتر شدن نقش اینترنت در زندگی و فناوری های دیجیتال بسیاری از کودکان در روز ساعت های طولانی را با تبلت و کامپیوتر سپری می کنند اما برای این که در درازمدت این موضوع سبب عدم تمرکز آن ها نگردد، باید بازی های فکری را متناسب با شرایط و سن کودک انتخاب نمود و آن ها را تشویق به انجام بازی های فکری کرد تا بتوانند ساعت های آزاد خود را به انجام بازی فکری اختصاص بدهند.
استفاده از بازی های آموزشی و بازی فکری از جمله بهترین و موثرترین راهکارها محسوب میشوند که به افزایش توانایی کودکان کمک خواهد کرد و برای ابزارهای دیجیتال جایگزین بسیار عالی به شمار می رود. اگر تمایل دارید که کودکان خود را از موبایل و تبلت دور کنید بهتر است ساعت هایی در روز را به انجام بازی های متنوع فکری اختصاص دهید.
براساس گروه سنی
- بازی های فکری 6 ماه به بالا
- بازی های فکری 1 سال به بالا
- بازی های فکری 3 سال به بالا
- بازی های فکری 5 سال به بالا
- بازی های فکری نوجوانان
- بازی های فکری بزرگسالان
بازی های فکری ایرانی مناسب جوانان و بزرگسالان
در ادامه به معرفی برخی از بازی های فکری پرطرفدار ایرانی اشاره خواهیم کرد:
راز جنگل
این بازی نه تنها به تقویت ذهن کمک می کند، بلکه یادآور نوستالژی های بسیار ویژه می باشد. بازی راز جنگل علاوه بر ویژگی سرگرم کننده ای که دارد بسیار جذاب می باشد و می تواند خانواده ها را برای دقایقی هم که شده دور هم جمع کند. از مزیت هایی که در این بازی می توانید ببینید تاثیری است که بر روی مغز شما می گذارد و یک گونه ورزش به حساب می آید. همچنین برای جلوگیری از ابتلا به بیماری آلزایمر، این بازی بسیار موثر است.
نقاط قوت
- سرگرم کننده
- قابلیت استفاده در هر مکانی
- افزایش رشد ذهنی
جالیز
این بازی ایرانی بازیکنان را ترغیب می کند تا با کشت محصولات و فروش آن به یکدیگر، کسب درآمد کنند. از جمله مهارت هایی که به واسطه این بازی به دست می آورید، قدرت تصمیم گیری و برنامه ریزی، مهارت پیش بینی، ریسک پذیری و مهارت های کلامی و ارتباطی می باشد.
نقاط قوت
- قابلیت تنظیم زمان طول کشیدن بازی
- تکراری نشدن بازی
- تقویت آداب معاشرات
- قابلیت بازی با تعداد کم (3 نفر)
نقاط ضعف
واضح نبودن توضیحات دفترچه راهنما و نیاز به مشاهده فیلم در سایت آموزشی
دکتر اکتشاف
این بازی علاوه بر درگیر کردن به تقویت هماهنگی دست و چشم هم کمک می کند و همچنین موجب تقویت سرعت عمل، قدرت تصمیم گیری بازیکنان و بالا رفتن قدرت تمرکز و اعتماد به نفس می شود.
نقاط قوت
- بالا بردن سرعت عمل
- متفاوت بودن با دیگر بازی های فکری
- هیجان زیاد و بالابردن خلاقیت
نقاط ضعف
نیازمند تمرین زیاد برای بالاتر رفتن مهارت
استراتژیک رکب
در این بازی باید بر سر قلمرو حکومتی خود و گسترش ان بجنگید. بازی هم از محل شروع جنگ آغاز شده و با تصاحب 3 استان مجاور یا 5 استان غیر هم جوار، برنده مشخص می شود.
نقاط قوت
- تکرار ناپذیر و اعتیاد آور
- مناسب جمع های بیش از 3 نفر
نقاط ضعف
- ندارد
بازی های فکری خارجی مناسب نوجوانان و بزرگسالان
در ادامه به معرفی 15 بازی فکری پرطرفدار خارجی اشاره خواهیم کرد:
بازی فکری اسکرابل (Scrabble)
- نوستالژی: 100%
- جذابیت بازی: 90%
- محبوبیت: 90%
- آموزش: 100%
امتیاز کلی: 95%
توضیح بازی
در این بردگیم ساده و کلاسیک، از کاشیهایی که روی آن ها حروفی حک شده و فرمت جدولهای متقاطع استفاده شده است. کاشیهای کوچکی که حروف روی آنها نوشته شدهاند، باید مثل حرفهای یک جدول کلمات متقاطع کلمههای معنیدار درست کنند. حرفها میتوانند هم به شکل افقی و هم به شکل عمودی واژه بسازند. کلمههای مورد قبول باید در یک فرهنگ لغت استاندارد وجود داشته باشند. گاهی به جای فرهنگ لغتهای عادی از فهرستهای واژگان مخصوص این بازی هم استفاده میشود.
روی هر حرف، امتیازی نوشته شده و حروف رایجتر، امتیاز کمتری دارند و حروفی که به ندرت استفاده میشوند، امتیاز بیشتری دارند. این سیستم امتیازدهی، نه تنها فرد را به استفاده از کلمات بلندتر ترغیب میکند، بلکه برای کلمههای کوتاه با ترکیب حروف کم استفاده، امتیاز بیشتری در نظر میگیرد.
بازی فکری اسکرابل در سراسر دنیا محبوب بوده و به 29 زبان مختلف ترجمه و تولید شده است. حتی تورنمنتهای رقابتی اسکربل برگزار میشود و رکوردهای بازی ثبت میشوند. این بازی در فرهنگ عامه نیز جایگاه خاصی دارد و در سایزها و ابعاد مختلف تولید شده است. امروزه شکل آنلاین این بازی نیز راهاندازی شده و فرصتی برای مردم سراسر دنیاست تا با هم رقابت کنند. این بازی مهارتهای مختلفی از جمله؛ توسعه دامنه لغات، تلفظ صحیح، قدرت تصور ترکیب حروف و مهارتهای ریاضی برای شمارش امتیازها و…را پرورش میدهد.
بازی فکری مونوپولی (Monopoly)
- نوستالژی: 100%
- جذابیت بازی: 90%
- محبوبیت: 100%
- آموزش: 80%
امتیاز کلی: 91.25%
توضیح بازی
قدمت این بازی به سال 1903 برمیگردد. مونوپولی بازی کلاسیک چند بازیکنه، دارای یک صفحه، دو دسته کارت و پول نقد مخصوص بازی است. این بازی با انداختن تاس انجام میشود و تا ساعتها طول میکشد. مونوپولی احتمالا یکی از نمادینترین بازیهای تختهای آمریکایی است. موضوع بازی مونوپولی تلاش بازیکنها برای در دست گرفتن انحصاری خانههای خاص در زمین بازی است.
مونوپولی به معنی انحصار است و با پول غیر واقعی سر و کار دارید. این بازی در تمام دنیا معروف است و نسخه های مختلفی دارد. در این نسخه با خرید و فروش ملک یا ساخت و ساز در آن با توجه به قوانین تعریف شده در بازی می پردازید. زمان این بازی به دلیل گزینه هایی که پیش رو دارید طولانی است و برای اوقات فراغت بسیار مناسب است. این بازی موجب تقویت هوش مالی و احساس مسئولیت می شود و بازی است که تکراری و خسته کننده نمی شود.
بازی فکری کاتان (Catan)
- نوستالژی: 80%
- جذابیت بازی: 85%
- محبوبیت: 100%
- آموزش: 100%
امتیاز کلی: 91.25%
توضیح بازی
در بازی کاتان بازیکنان برای توسعه، مدیریت و به دست آوردن امتیازات پیروزی در جزیره کاتان،در تلاش هستند. رقابت بر سر منابع، از سر گذراندن حوادث و حفظ منابع، نمونهای از مسائلی است که بازیکنان در جریان بازی با آن روبهرو میشوند. صفحه بازی از کاشیهای شش ضلعی تشکیل میشود که برای هر بار بازی کردن، بازآرایی میشوند. به همین دلیل است که بازی، هر بار فضای جدیدی دارد.
منابعی مثل چوب، پشم، آجر و غلات به عنوان سرمایه بازیکنان برای اقامت در سرزمینهایشان استفاده میشود. یورش برای به دست آوردن منابع و ساخت و ساز استراتژیک، فرصتها و امتیازات بازیکنان را افزایش میدهد. برنده بازی کسی است که 10 امتیاز به دست آورد. این امتیازها به دستیابی به شهرها و مناطق مسکونی و سایر دستاوردهای بازی تعلق میگیرد.
بازی کاتان به دلیل ویژگیهای جذابی که در آموزش مهارتهای مختلف دارد، بسیار محبوب است. این بازی از سال 1995 تا 2015، جوایز مختلفی برده است. ویدئو گیمهای زیادی براساس این بازی به طور مستقیم یا غیر مستقیم، منتشر شدهاند و حتی یک فیلم، حول محور این بازی در سال 2004 نیز تولید و پخش شد.
بازی فکری کویرکل (Qwirkle)
- نوستالژی: 80%
- جذابیت بازی: 100%
- محبوبیت: 80%
- آموزش: 100%
امتیاز کلی: 90%
توضیح بازی
بازی Qwirkle در سال 2006 ساخته شد و جوایز متعددی را به دلیل ویژگی های آموزشی مختلفی که دارد از آن خود کرده است. این بازی، رویکرد جدیدی در بازیهای کاشیگذاری است. Qwirkle شامل 108 قطعه است که روی آن ها ترکیبی از شش شکل مختلف با شش رنگ متفاوت دیده میشود. بازیکنان باید با قرار دادن کاشیهای هم شکل و هم رنگ در کنار هم یک Qwirkle بسازند.
بازیکنان میتوانند شش مهره را انتخاب کنند و در یک ردیف در کنار هم بچینند. یاد گرفتن قوانین بازی راحت است، ولی ماهر شدن در این بازی، تمرین زیادی لازم دارد. برای افرادی که به منطق علاقمند هستند و ذهن استراتژیک دارند، این بازی، برایشان جذاب خواهد بود.
Qwirkle بازیای است که ذهن را کاملا درگیر میکند و در عین حال مهارتهایی مثل؛ قدرت تخیل و استراتژی را نیز افزایش میدهد. می توان گفت این بازی ترکیبی از تتریس، پازل، استراتژی مشارکتی و دستکاری هندسی است و برای تمامی گروه های سنی از 5 تا 95 سال نیز مناسب است!
بازی فکری ریسک (Risk)
- نوستالژی: 90%
- جذابیت بازی: 70%
- محبوبیت: 100%
- آموزش: 90%
امتیاز کلی: 87.5%
توضیح بازی
هدف بازی ریسک به دست آوردن و دفاع از قلمرو می باشد و برای همه سنین جذاب و مناسب است. این بازی یکی از مشهورترین بازیهای تختهای در کل دنیا است و طرفداران بسیار زیادی دارد. بازی ریسک قابلیتهای متنوعی مثل حالتهای مختلفی برای بازیهای طولانی مدت، کوتاه مدت و بازی با تاس و… دارد. آخرین بازمانده از نبردهای مختلف، برنده نهایی بازی است. برای برنده شدن در این بازی استراتژیک، همزمان به دو فاکتور منطق و شانس نیاز دارید.
این بازی علاوه بر این که جغرافیای پایه را می آموزد و گوشه ای از تاریخ دنیا را به تصویر می کشد، از ابزارها و قوانین ساده، زمینه ای برای ارزیابی و توسعه مهارت های مختلف مثل استدلال انتقادی، ریسک و قضاوت استراتژیک را نیز فراهم کرده است.
بازی فکری متحدین و متفقین (Axis and Allies)
- نوستالژی: 80%
- جذابیت بازی: 85%
- محبوبیت: 80%
- آموزش: 100%
امتیاز کلی: 86.25%
توضیح بازی
بازی Axis and Allies براساس جنگ جهانی دوم طراحی شده و تاکتیک های جنگی را به کار می گیرد. هر آن چه که در یک جنگ واقعی خواهید دید مانند؛ بمباران، دفاع ضدموشکی و… در این بازی اجرا شدنی است. بر خلاف سایر بازیها که از یک لوح خالی آغاز میشوند، این بازی در میان یک جنگ تمام عیار آغاز میشود. بازیکنان باید در مورد حملهها، ورود استراتژیک به قلمروهای مختلف، آزادسازی و اشغال شهرهای مختلف تصمیم بگیرند.
متحدین و متفقین، یک بازی 2 تا 5 نفره است و توانسته جوایز مختلفی بگیرد. بازی یک صفحهٔ پیچیده، چند کارت، تاس، سکه و مهرههایی به شکل سرباز دارد. در این بازی میتوانید با استراتژی و خلاقیت خود، در هر بازی، تاریخ را بازنویسی کنید.
بازیهای کامپیوتری و ویدئو گیمهای مختلفی براساس این بازی ساخته و منتشر شدهاند. این بازی با وجود اختیاراتی که به بازیکنان میدهد و جذابیتهای خاصی که دارد، جزء محبوبترین بردگیم های دنیا است.
بازی فکری سرنخ (Cluedo)
- نوستالژی: 90%
- جذابیت بازی: 80%
- محبوبیت: 90%
- آموزش: 80%
امتیاز کلی: 85%
توضیح بازی
بازی سرنخ از سال 1950رواج دارد و حس ماجراجویی و کارآگاهی درون هر فردی را بیدار میکند. بازیکنان این بازی، برای این که بفهمند هر جرم، کجا، چطور و توسط چه کسی اتفاق افتاده، اطلاعات مختلفی را جمعآوری میکنند. فضای بازی در یک عمارت میگذرد و بازیکنان در اطراف اتاقها، راهروها و فضاهای مخفی آن میگردند تا مظنون را پیدا و آلت جرم را کشف کنند. بازیکنان برای حرکت در مسیرهای مختلف، تاس میریزند.
این بازی نسخههای مختلفی دارد و بازیهای ویدئویی مختلفی براساس آن ساخته شده است. حتی محصولات رسانهای مختلفی نیز به آن اختصاص پیدا کرده است. استدلال قیاسی، مهارتهای تحقیق بر پایه حقیقت و تفکر انتقادی و استراتژیک از جمله مهارت های است که در جریان بازی سرنخ رشد می کند.
بازی فکری کشتی جنگی (Battleship)
- نوستالژی: 80%
- جذابیت بازی: 80%
- محبوبیت: 80%
- آموزش: 90%
امتیاز کلی: 82.5%
توضیح بازی
این بازی در سال 1979 به عنوان بازی کامپیوتری طراحی شد و بخشی از توسعه بازیهای ویدئویی بود. در سال 2012، یک فیلم علمی-تخیلی نیز براساس همین بازی ساخته شد. این بازی، نیازمند جهتیابی دقیق، توجه و به خاطر سپردن جزئیات و تفکر استنتاجی است که به بازیکنان کمک میکند تا با توجه به اطلاعات قبلی بتوانند حدس بهتری بزنند.
بازی کشتی جنگی در زمان جنگ جهانی اول به عنوان یک بازی ساده با کاغذ و مداد طراحی شد. این بازی حول دو محور حدس و استراتژی میچرخد. روش بازی به این شکل است که ابتدا هر بازیکن به طور پنهانی از دیگری در جدول خودی یک کشتی به اندازه چهار مربع، دو کشتی به اندازه سه مربع، سه کشتی به اندازه دو مربع و چهار کشتی به اندازه یک مربع میچیند. کشتیها نباید به هم بچسبند و باید حداقل یک خانه با یکدیگر فاصله داشته باشند.
ابتدا هر بازیکن به طور نوبتی با گفتن مختصات به منطقه بازیکن مقابل شلیک میکند و بازیکن مقابل اصابت شلیک یا عدم اصابت و غرق شدن یا غرق نشدن کشتی را اعلام میکند. برای هر بار اصابت یک نوبت شلیک دیگر جایزه داده میشود. فردی که زودتر تمام کشتی های حریف را غرق کند برنده بازی است.
بازی فکری جنگا (Jenga)
- نوستالژی: 60%
- جذابیت بازی: 100%
- محبوبیت: 100%
- آموزش: 60%
امتیاز کلی: 80%
توضیح بازی
در جنگا یک حرکت اشتباه کافی است تا برج جنگا فرو بریزد. از ویژگی های این بازی آماده سازی سریع و راحت و قوانین ساده و کم موجب شده تا توجه نوجوانان و بزرگسالان را به خود جلب کند.
برای انجام بازی به یک سطح صاف مانند میز نیاز دارید. هر چه بازی جلو می رود جا به جا کردن بلاک های چوبی، سخت تر و حساس تر می شود.
روش بازی به این شکل است که ابتدا سازه را به صورت ردیف های سه تای در جهت های مخالف روی هم قرار می دهید و هر بازیکن باید تنها با یک دست بلوک چوبی را از جایش بردارد و روی سازه قرار دهد.
در بعضی از انواع بازی تاس با رنگ های مختلف وجود دارد و بلوک های برج هم رنگی هستند. هر بازیکن تاس می اندازد و هر رنگی که آمد باید از بلوک های همان رنگ یکی را انتخاب کند و روی سازه قرار دهد.
در سازه هایی که بی رنگ هستند، معمولا با توافق بازیکنان بلوک های چوبی را از هر جایی غیر از دو ردیف بالای برج برمی دارند و روی سازه ها قرار می دهند.
برای بیشتر شدن هیجان بازی، در ضخامت بعضی بلوکها، تغییرات جزئی داده شده است. این تغییرات کوچک، گاهی باعث شل شدن یک بلوک در ردیفش میشود.
هماهنگی چشم و دست یکی از مهمترین مهارتهایی است که در این بازی تمرین میشود. سادگی بازی، هیجان لحظات آخر و صدای فرو ریختن برج که پایان بازی را اعلام می کند، دست به دست هم میدهند تا از انجام این بازی جذاب لذت ببرید.
بازی پیگیری بی اهمیت (Trivial Pursuit)
- نوستالژی: 80%
- جذابیت بازی: 75%
- محبوبیت: 80%
- آموزش: 80%
امتیاز کلی: 78.75%
توضیح بازی
بازی پیگیری بی اهمیت هم به شکل انفرادی و هم به شکل گروهی انجام می شود و دارای شش دسته بندی چالش برانگیز مختلف با موضوعات ورزش، سرگرمی، جغرافی و… می باشد. صفحه بازی به شکل یک چرخ طراحی شده است که پرههای آن در وسط صفحه به هم میرسند. بازی با ریختن تاس شروع می شود و چندین کارت حاوی پرسشهای مختلف دارد.
این بازی در کافهها رایج است و در نسخههای متفاوتش سوالات تخصصی مربوط به موضوعات مختلف دارد. در بازی پیگیری بی اهمیت به مهارتهای مختلفی مثل تسلط بر اطلاعات عمومی، بهرهگیری از قدرت حافظه و… نیاز است.
بازی فکری توئیستر (Twister)
- نوستالژی: 90%
- جذابیت بازی: 80%
- محبوبیت: 90%
- آموزش: 50%
امتیاز کلی: 77.5%
توضیح بازی
این بازی جزء نمونه هایی است که در آن خود بازیکنها بخشی از قطعات بازی را تشکیل میدهند! در بازی یک زیرانداز پلاستیکی به عنوان صفحه بازی استفاده میشود. صفحههای کلاسیک این بازی شامل 6 ردیف دایره در رنگهای مختلف است که مکان قرار گرفتن دست و پاهای بازیکنان را مشخص میکند.
توئستر یک بازی مهیج قدیمی است و از سال 1966 رواج دارد. حتی در فیلمها و سریالهای تلویزیونی هم به نمایش درآمده و در آهنگها نیز به آن اشاره میشود.
با انجام این بازی انعطاف پذیری فیزیکی و خلاقیت در حرکت، قدرت و استقامت در حفظ حرکات را یاد می گیرید. بازی توئستر برای کسانی که دوست ندارند به لحاظ فیزیکی به بازیکنان دیگر نزدیک شوند، مناسب نیست. اما افرادی که به یوگا علاقمند هستند، برای تمرین مهارت های خود می توانند این بازی سرگرم کننده را انجام دهند.
بازی فکری بلاکاس (Blokus)
- نوستالژی: 60%
- جذابیت بازی: 80%
- محبوبیت: 70%
- آموزش: 90%
امتیاز کلی: 75%
توضیح بازی
بازی بلاکاس در سال 2000 ساخته شد و از آن زمان تا به حال توانسته جوایز زیادی را از آن خود کند. این بازی 2 تا 4 نفره انجام میشود و هر کدام از بازیکنان باید از 98 بلاکی که در اختیار دارند و به شکلهای مختلف طراحی شدهاند، روی صفحه استفاده کنند. این بازی معمایی و هیجانانگیز، قوانین سادهای دارد و به خاطر ویژگیهای خاصش، از نظر آموزش مهارتهای مختلف بسیار مفید است.
ویدئو گیمهای مختلفی براساس این بازی ساخته شده است که اتفاقا نام مشابهی هم دارند. از قدرت تصور گرفته تا استدلال استراتژیک و انتزاعی، این بازی، فرصت خوبی برای پرورش این مهارتها و تمرین ذهنی عالی، برای همهٔ سنین می باشد.
بازی فکری کانکت فور (Connect Four)
- نوستالژی:90%
- جذابیت بازی: 75%
- محبوبیت: 60%
- آموزش: 80%
امتیاز کلی: 73.75%
توضیح بازی
بازی کانکت فور صفحهای آبی دارد و از بلاکهایی دایرهای شکل به رنگهای زرد و قرمز تشکیل شده است. بازیکنان باید تلاش کنند تا ۴ مهره هم رنگ را در کنار هم قرار دهند. این بازی قانون و منطقی ساده دارد. استراتژی انتزاعی و توانایی استنتاج را تقویت کرده و برای همه سنین، مناسب است.
بازی با انتخاب رنگ دلخواه توسط بازیکنان شروع میشود و بازیکن اول یکی از مهرههای خود را در صفحه و ردیف انتخابی میگذارد. بازیکن مقابل با توجه به حرکت حریف، تصمیمهای دفاعی یا تهاجمی میگیرد و حرکت بعدی را انجام میدهد.
زمانی که چهار مهره هم رنگ در یک ردیف افقی، عمودی یا مورب در کنار هم قرار بگیرند، بازیکن برنده میشود. این بازی قوانین سادهای دارد و هر کسی آن را به سرعت یاد میگیرد.
بازی فکری متاسفم (Sorry)
- نوستالژی: 60%
- جذابیت بازی: 80%
- محبوبیت: 60%
- آموزش: 60%
امتیاز کلی: 65%
توضیح بازی
تمهای مختلفی برای بازی متاسفم مثل بازی با تم دیزنی یا پوکمون ارائه شده است. گفته می شود این بازی براساس یک بازی قدیمی هندی به نام پاچیسی طراحی شده است. این بازی دو تا چهار نفره را میتوان با دو تیم هم انجام داد. بازیکنان با مهرههای خود در صفحه بازی حرکت میکنند و هدف نهایی بازی این است که بازیکنان هر چهار مهره را از جایگاه اولیه خود، بعد از این که یک دور مسیر بازی را طی کردند، به خانه اصلی برسانند.
مدلهای مختلفی از این بازی وجود دارد و مهرههای اولیه آن به شکل سرباز طراحی شده و سه عدد بودند. در مدلهای جدیدتر، تعداد مهرهها چهار تا شده و با تمهای مختلفی طراحی میشود. البته در مدلهای جدیدتر، آپشنهای بیشتری به حرکات مهرهها نیز اضافه شده است.
بازی فکری کرانیوم (Cranium)
- نوستالژی: 55%
- جذابیت بازی: 70%
- محبوبیت: 40%
- آموزش: 70%
امتیاز کلی: 58.75%
توضیح بازی
بازی کرانیوم مجموعه ای از مهارت های مختلف بازیکنان را به کار می گیرد. در این بازی از بازیکنان خواسته میشود در وظایف مختلف قرار بگیرند که هر کدام، نیازمند مهارتهای خاصی است. تنوع عملیاتهای این بازی بسیار زیاد است و بازیکنان کارهای مختلفی مانند؛ هجی کردن، نقش بازی کردن، نقاشی کردن یا فقط حدس زدن را انجام می دهند. البته این بازی فقط به مهارتها متکی نیست و کمی شانس هم در آن دخیل است که بر جذابیت بازی میافزاید.
کل مدت بازی حدود یک ساعت طول میکشد و فرصتی عالی برای دور هم جمع کردن علاقمندان به بردگیم است. غیر از ورژن کلاسیک کرانیوم، مدلهای مختلفی از این بازی با تمهای گوناگون طراحی شده است. این بازی به خاطر رویکرد جامع، جذاب و به کارگیری مهارتهای مختلف مورد توجه قرار گرفته است. از جمله مهارتهای لازم برای موفقیت در این بازی میتوان به قدرت حافظه، قدرت تصور، سرعت، توانایی اجرایی و… اشاره کرد.
جمع بندی
بازی فکری از جمله روشهایی است که کمک زیادی به ارتقای رشد اجتماعی، ذهنی، فکری و عاطفی کودک میکند و برای بزرگسالان نیز بسیار مفید است. این نوع بازیها را میتوان هم به صورت فردی و هم گروهی انجام داد. بازی فکری به کودک شما کمک میکند تا تصمیمات و رفتارهای منطقی خود را گسترش داده و بستر برای آموزش سریعتر او میسر شود.
سوالات متداول
به هر نوع فعالیت ذهنی هدف دار که به صورت فردی یا گروهی انجام می شود بازی فکری می گویند.
قوه خلاقیت و تخیل کودکان را رشد داده و به تقویت هوش، افزایش دقت و مهارت، رشد مهارت های جسمی و ذهنیشان نیز کمک می کند.
انتخاب بازی کاملا سلیقه ای است، اما با توجه به توضیحات متن بازی استراتژیک رکب مورد تایید است.
بازی فکری اسکرابل و مونوپولی از طرفداران زیادی برخوردار هستند که می توانند پیشنهاد خوبی برای اوقات فراغت شما عزیزان باشد.