برخلاف تصور بیشتر مردم که بازی را فقط وسیله ای برای صرف انرژی مازاد کودک می دانند، کودک در هنگام بازی نیروی ذهنی و بدنی خود را به کار می گیرند، اما نباید این نکته را فراموش کرد که بازی یک پروسه هدفمند است که حتی اگر نتیجه ای هم نداشته باشد، کودک از آن لذت می برد.
کودک توسط بازی می تواند با اطرافیان خود ارتباط برقرار کند. بازی هایی که کودکان در دوران کودکی خود انجام می دهند تاثیر زیادی بر تجارب بزرگسالی آن ها خواهد داشت. به عبارت دیگر بازی و اسباب بازی می تواند رابطه ای عمیق میان کودک و فرهنگ جامعه اش برقرار کند و موجب می شود تا جسم و عاطفه کودک برای ورود به دنیای بزرگسالی آماده شود. کودک با بازی و فعالیت، دنیای اطراف خود را به خوبی می شناسد و تجربه کسب می کند.
کودکان در جریان بازی احساسات خود را بیان می کنند و آرزوهای خود را به واقعیت نزدیک کرده و بر نگرانی های خود غلبه می کنند. بازی های تخیلی می توانند حافظه کودکان را تقویت کنند و در برابر بازی های نمایشی لغات مختلف را به کودکان نمایش دهند.
اگر بخواهیم کودک ما عملکرد مناسبی را در دوران کودکی داشته باشند باید مراحل مختلف رشد را به خوبی سپری کند. بازی موفقیت آمیز، می تواند به مراحل رشد کودک کمک شایانی کند. در واقع شما با انجام یک بازی درست، شالوده ارتباط غنی را با کودک خود پی ریزی می کنید. برقراری یک رابطه غنی با کودک باعث دلبستگی، ایمنی، نشاط و کاهش لجبازی و پرخاشگری می شود. به همین خاطر سعی کنید که با شناختن بازی های مناسب با سن کودک، اسباب بازی های ایده آلی برای کودک خود خریداری کنید تا در بروز استعداد ها و توانایی های کودک به او کمک کرده باشید.
در مجموع 3 نوع بازی وجود دارد:
بازی فردی: تا قبل از دو سالگی کودک بازی های فردی انجام می دهد. شاید او مدت ها با یکی از اندام های بدن خود درگیر باشد و برای بازی به اطرافیان خود نیازی نداشته باشد. در این سنین او نسبت به بدن و محیط پیرامون خود بسیار کنجکاو و حساس است، پس بنابراین نباید حس کنجکاوی کودک مورد سرزنش قرار بگیرد.
بازی موازی: در سنین 2 تا 3 سالگی کودکان بازی را به صورت موازی انجام می دهند. دو کودک در یک فاصله 50 سانتی متری مشغول انجام یک بازی هستند. گاهی اسباب بازی هایشان را با هم تعویض می کنند. در این سنین کودکان در کنار هم بازی می کنند اما با یکدیگر در انجام یک بازی مشارکت نمی کنند.
بازی اجتماعی: بعد از 3 سالگی کودک با هم سن و سالان و اطرافیان خود همبازی می شود. در چنین شرایطی کودک با مفاهیمی مانند رعایت کردن نوبت و برد و باخت آشنا می شود. به همین دلیل است که در این سنین اطرافیان برای کودک نقش به سزایی پیدا می کنند و نقش همبازی و مهدکودک پر رنگ می شود.
چه اسباب بازی هایی برای کودک بخریم؟
با توجه به سن کودک و در نظر گرفتن توانایی های او باید برای کودک اسباب بازی بخریم.
ابزاری مانند جغجغه و وسایلی که دارای خطوط با رنگ های مختلف هستند برای کودکان زیر 3 سال مناسب است.
اسباب بازی های نرم و پارچه ای و صدادار برای کودکان 4 تا 7 سال مناسب است.
عروسک های بزرگ و سطل های اسباب بازی برای کودکان 8 تا 12 ماه مناسب است.
برای کودکان 1 تا 2 ساله خود توپ، اسباب بازی های کشیدنی، ماژیک و کتاب داستان تهیه کنید.
بین سنین 2 تا 3 سالگی اسباب بازی های تقلیدی باید برای کودک خریداری شود مانند وسایل آشپزی، خیاطی و….
برای کودکان 3 سال به بالا بازی های فکری می توانند به سبد اسباب بازی های مناسب اضافه شوند.
توصیه به والدین شاغل
بسیاری از والدین که شاغل هستند پس از این که وارد خانه شدند، برای سرگرم کردن کودک تلویزیون را روشن می کنند. به جای این کار بهتر است از پیشنهادات ما استفاده کنید.
1. سعی کنید پازل هایی مناسب با سن کودک خود برای او آماده کنید یا عکسی را که کودکتان به آن علاقه مند است را به صورت پازل درآورید و از او بخواهید تا این پازل را برای شما درست کند.
2. یک نقشه در مقابل او قرار دهید و از او بخواهید رودخانه ها، فضاهای سبز و جاده ها را بر روی نقشه برای شما مشخص کند.
3. از او بخواهید تا برای شما یک نقاشی بکشد.
4. از او بخواهید تا آهنگ مورد علاقه اش را بخواند و شما هم با او زمزمه کنید.
5. از کودکتان بخواهید تا کشوی لباس خود را مرتب کند.
کدام کودکان به بازی درمانی نیاز دارند؟
بازی درمانی یک روش موثر برای درمان مشکلات روانی کودکان است. به هنگام بازی می توان به بسیاری از مشکلات کودکان پی برد. بازی درمانگر از موقعیت بازی برای ایجاد ارتباط با کودک استفاده می کند و کمک می کند تا کودک تخلیه هیجانی شود. در این گونه از بازی ها کودک می آموزد تا مشکلات خود را ابراز کند و احساسات خود را بروز دهد. بازی درمانی به درمان اختلال هایی که ریشه در احساسات و هیجان کودک دارد می پردازد و مشکلاتی مانند اضطراب، وسواس، افسردگی و ترس و شب ادراری را برطرف می کند.
توصیه هایی برای بازی با کودکان
بازی کردن با کودک فقط وظیفه مادر نیست و پدر هم باید با او بازی کند.
با تلفن همراه و یا دغدغه های فکری وارد بازی با کودک نشوید.
اجازه دهید کودک خودش نقشش را در بازی انتخاب کند.
هنگام بازی با خیال پردازی های کودک جلو بروید. در زمان بازی لمس و تماس بدنی مناسب با کودک داشته باشید.
از کلماتی مانند باید و نباید هنگام بازی با او استفاده نکنید.